Herhangi bir sebepten dolayı hüküm giyerek mahkum olmuş kişiler, cezalarını çektikten sonra hayatlarına kaldıkları yerden devam etmektedir. Ancak hapishane hayatı boyunca, kişinin yaşamında birçok şey değişmiş olmaktadır. Tahliye olduktan sonra eski hükümlülerin, sosyal düzene daha kolay adapte olması için desteklenmeleri gerekmektedir. Bu anlayış üzerine geliştirilen mahkum kredisi de, SRAP ismiyle bilinen Sosyal Riski Azaltma Projesi’nin doğal bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Temel anlamıyla hem akademik bilgiler vereceğimiz bu makalede, aynı zamanda mahkum kredisi veren bankalar listesini de sunacağız. Bu nispetle eski hükümlü kredisi olarak da bilinen SRAP kredisi bilgilerine dair akademik detaylara değineceğiz.
Makale İçeriği
Sosyal Riski Azaltma Projesi Nedir?
Türkiye’de, milenyumun henüz başlarında 21 Şubat 2001 tarihinde büyük bir ekonomik kriz yaşanmıştır. Söz konusu kriz sonrasında hem sosyal hem ekonomik sorunlar yaşandı. Faizlerin birden yukarılara sıçraması, devlet para politikasının da değişmesine ve bunun da binlerce kişinin işsiz, binlerce iş yerinin iflas etmesine yol açmıştır. Bu durum karşısında Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Dünya Bankası, Türkiye’deki ekonomik sorunları görerek, yoksulluk ve işsizliğe destek olmak gayesiyle birtakım tedbirler almaya çalıştı. Söz konusu tedbirlerin en büyüğü, 11 Eylül 2001 tarihinde tasdik edilerek başlatılan Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP) ismini taşımaktadır. Peki, SRAP nedir? Söz konusu proje, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF) tarafından uygulamaya konulmuştur. Bu fon, 1986 senesinde yürürlüğe konulan 3294 Sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu ile kurulmuştur. Hâli hazırda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı‘nın yürüttüğü bu proje, krizden sonra Dünya Bankası’ndan beş sene geri ödemesiz olmak kaydıyla on beş senelik vade ile 500 milyon dolarlık kredi almıştır. Konu hakkında bir açıklama yapan Dünya Bankası’nın Türkiye temsilcisi Ajay Chhibber, mezkûr projenin 21 Şubat 2001 krizi ile ilgili olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca projedeki amaç da, krizden etkilenen yoksul ailelere yardımcı olmaktır.
SRAP hakkında önemli analizler içeren akademik bir makale Filiz Çulha Zabcı tarafından yazılmıştır. Söz konusu makaleyi okumak için tıklayın: Sosyal Riski Azaltma Projesi
SRAP Mahkum Kredisi Nedir?
Birçok insanın aklında mahkum kredisi var mı sorusu dolaşmaktadır. Tahliye olmuş olan eski mahkumların, toplumsal yaşantıya daha uyumlu bir şekilde devam edebilmeleri için geliştirilmiş olan SRAP hükümlü kredisi birtakım koşullar altında mahkum ihtiyaç kredisi olarak sunulmaktadır. Bu sayede eski hükümlüler, hapse girmeden önce yaptıkları mesleğe geri dönebilmekte ve kendi iş yerlerini açarak devlet destekli ekonomiye katkı sağlayabilmektedirler. Mahkum kredisi nasıl alınır sorusunun cevabını vermeden önce birtakım hususlara değinmemiz gerekmektedir. Bilindiği gibi eski mahkumların özel sektörde kolay kolay iş bulamadığı ve iş yeri sahiplerinin onlara karşı mesafeli bulundukları bilinen bir gerçektir. Eski hükümlü destek koşullarını sağlaması durumunda, kendi iş yerini açarak sosyal yaşantısına rahat bir şekilde devam edebilir. Hükümlülere sosyal yardım başlığı altında incelenen bu kredi türüne başvurmak için birkaç yol bulunmaktadır. Bu şekilde sabıkası olan kredi çekebilir hükmünü doğrulamaktayız.
Mahkum Kredisi Başvurusu
Eski hükümlüye müjde olarak başlatılan bu proje kapsamında, hükümlü kredisi verilmektedir. Ancak kredi çekebilmek için spesifik mânâda eski hükümlülere hibe şartları karşılanmalıdır. Bu durumda kapısını çalacağımız ilk kurum, her zaman olduğu gibi KOSGEB olacaktır. Uzun ismi Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı olan KOSGEB, devletin bir kuruluşudur. Buna göre, KOBİ’leri desteklemekte ve yeni iş kuracaklara da gerekli teorik ya da pratik desteği sunmaktadır. Ancak, daha evvelde de bahsettiğimiz üzere KOSGEB dâhilinde bir destek alacaksak öncelikle Girişimcilik Sertifikası‘na sahip olmamız gerekmektedir. Bu sertifika için bir eğitim programına katılmanız gerekmektedir. Türkiye’de hemen her yerde sık zamanlar içerisinde düzenlenen bu eğitimden sonra Girişimcilik Sertifikası’nı alarak işe koyulabilirsiniz.
Sertifikayı aldıktan sonra KOSGEB’in sizden istediği bir proje dosyası hazırlamanızdır. Proje dosyası, detaylı bilgilerin olduğu ve ne iş yapacağınızla alâkalı bir iş planı dosyasıdır. Bu iş planı dosyasında hangi faaliyeti gerçekleştireceğiniz, tedarik aşamalarınız, satışınız, pazarlamanız, kısa ve uzun dönem içerisinde ekonomik dengeleriniz gibi önemli bilgiler yer almaktadır. Kısacası hazırlayacağınız proje dosyasında, KOSGEB yetkililerini ikna etmeniz gerekmektedir.
Eski hükümlü iş yeri açma için kredi başvurularında KOSGEB dışında bir de İŞKUR avantajı öne çıkmaktadır. Bu doğrultuda İŞKUR mahkum kredisi başvurularında birkaç özel koşul bulunmaktadır. Bu koşulları kısaca şu şekilde özetleyebiliriz:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- Reşit olmak
- Muhtelif suçlardan dolayı eski mahkum olan
- Adalet Bakanlığı’ndan talep dilekçesi almak
- Kurulacak işle ilgili gerekli sertifika ya da belgelere sahip olmak
- İŞKUR’a kayıt olmak
- İŞKUR’dan eğitim almak
- Açılacak iş yerinin olduğu yerde ikamet etmek
- Kendine ait bir iş yerinin bulunmaması
- Şahsın, üzerine bir kayıtlı aracı varsa aracın modelinin 1990’dan daha eski olmak
- Herhangi bir sosyal güvencesi bulunmamak
- Emekli olmamak
Mahkum Kredisi Ne Kadar?
İŞKUR’a yapılan başvuru sonrasında SRAP kredisi başvuru şartları sağlanıyorsa, Adalet Bakanlığı tarafından ayrılan bütçe gereği İŞKUR hükümlü kredisi; brüt asgari ücretin en çok on beş katına kadar verilmektedir. Söz konusu destek, SRAP hükümlü kredisi olarak sadece iş yeri kuruluş desteğini kapsamaktadır.
SRAP Kredisi Başvuru Formu
İŞKUR’un yayınladığı eski hükümlülere hibe 2018 takvimi doğrultusunda, eski mahkum kredisi başvuruları yapılabilmektedir. Bittabi, İŞKUR hibe programlarına başvuru yaparken muhakkak kuracağını iş yerinin profesyonel bir tanıtımını yapmanız gerekmektedir. İşinizin son derece sağlam ve gelecek vaat eden bir yapıda olması, hükümlü hibe kredisi almanızı o kadar kolaylaştıracaktır.
Hükümlü Kredisi Veren Bankalar
Bankalar, genel anlamda kredi verirken aylık sabit gelirinizle ilgilenirler. Bunun dışında çok spesifik olmayan şartlar koymayan bankalar, krediyi ödeme gücünüze nispeten kredi tahsisi gerçekleştirirler. Bu nispetle, herhangi bir aylık sabit geliriniz varsa, bunu beyan ederek bankalardan kolaylıkla kredi alabilirsiniz. Örnek olarak, kolayca kredi alabileceğiniz birkaç banka şu şekildedir:
- QNB Finansbank
- Akbank
- ING Bank
- Garanti Bankası
- Odeabank
Kısaca, eski hükümlülere de iş yeri açmak için destek başvuruları verilmektedir. Bunun için haber sitelerindeki ve İŞKUR ile KOSGEB’in internet sitelerindeki duyuruları takip etmeniz son derece önemlidir. Bu duyurularda, başvuru dönemlerine dair takvimler belirtiliyor. Eğer takvimde belirlenen tarihleri kaçırırsanız, bir sonraki başvuru dönemini beklemeniz gerekebilir.