Anayasanın ikinci maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti, sosyal bir hukuk devletidir. Sosyal devlet olmasının gereği de, toplumsal dengeyi korumak ve buna uygun bir şekilde adalet tesis etmektir. Sosyal devlet anlayışının birçok tezahürü olmasına rağmen, en önemlilerinden biri de evde yaşlı bakım parası maaşı ücretleridir. Bu bakımdan söz konusu maaş, hayatlarını idame ettirebilmek için ruhsal ya da fizikî herhangi engelleri var olan bireylere bakarak yardımcı olanlara, aynı evde kalmak kaydıyla verilen ücreti ifade etmektedir. Bu nispetle hükümetin belirlediği esaslar doğrultusunda koşulları sağlayan herkes, evde yaşlı bakım maaşı ücretini aylık olarak almaktadır. 2016 senesinde dokuz yüz yirmi dört lira olan bu aylık, geçtiğimiz sene bin liraya çıkmış ve bu sene de bu minvalde ödenmeye devam etmektedir.
Makale İçeriği
Yaşlı Bakım Parası Şartları
Evde yaşlı bakım aylığı alabilmek için öncelikle kime bakılacaksa o hastayla ilgili bir rapor alınması gerekmektedir. 27787 Sayılı ve 16/12/2010 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik kapsamında değerlendirilecek olan rapor, devlet hastanesi aracılığıyla alınmalıdır. Böylece bakılacak kişinin %50 (yüzde elli) ve üzeri engeli bulunması gerekmektedir. Buna göre Engelli Sağlık Kurulu’nun ağır engelli bölümünün evet olarak doldurulması şarttır.
Emekli aylığı alabilmek için bir diğer koşul da, aile bireylerinin toplam gelirlerine yönelik bir düzenlemedir. Buna göre engelli bakım aylığı alacak olan kişinin aylık gelir tutarının, bakmakla mükellef olduğu bireylerin sayısına oranı asgari ücretin 2/3’ünden daha fazla olamaz. Söz konusu asgari ücretin güncel olarak 1603,12 TL olduğu göz önüne alınırsa, bireyin kendisine düşen gelirinin 1068,74 TL’den daha fazla olması durumunda aylık almaya hak kazanamaz. Bu durumun Bakım Raporu ile de kanıtlanması gerekmektedir. Burada önemli bir detayı açıklığa kavuşturmak istiyoruz. Buna göre aile gelirlerinin hesaplanmasında askerlik görevini îfâ edenler ve üvey evlatlar da sayıya dâhil edlimektedir. Bununla birlikte üniversite öğrencisi olan aile bireylerinin almış oldukları herhangi bir burs ya da başkaca bir öğrenci kredisi bulunuyorsa, bunlar gelir olarak sayılmamaktadır.
Yaşlı Bakım Aylığını Kimler Alabilir?
SGK tarafından yapılacak yeni düzenlemeye göre evde yaşlı bakım maaşı alanların sigorta primleri de ödenerek erken süreden emekli olabilecekler. Ancak mezkûr düzenlemenin henüz ne zaman yürürlüğe gireceği bilinmiyor. Ayrıca bir kişinin en çok iki engelliye bakması öngörülmektedir. Bu, iki engelliye bakan birinin her ay iki maaş alacağı anlamına gelmektedir. Eğer bir hânede ikiden fazla engelli ya da yaşlı bulunuyorsa, onlara da farklı bireyler bakarak evde bakım aylığı almaya hak kazanabilir. Yaşlı ya da engellilere bakarak evde bakım parası alabilecek olanlar ise hastanın, engellinin ya da yaşlının eşi, annesi, babası, gelini ya da damadı, çocukları, anneannesi, babaannesi, dedesi…
Evde Bakım Aylığına Nasıl Başvurulur
Tüm şartları yerine getirdiyseniz gerekli belgeleri hazırlayarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın ilk müdürlüklerine başvuru yapmanız gerekmektedir. Söz konusu gerekli belgeler şu şekildedir:
- Bakıcı ve yaşlı ya da engelliye ait vukuatlı nüfus kayıt örneği ile ikametgah belgesi
- Bir adet fotoğraf
- Çok yaşlı ya da engelli olduğuna dair Sağlık Kurulu Raporu
- Engelli ya da yaşlı üzerine kayıtlı herhangi bir gayrimenkul bulunuyorsa gerekli belgeler, kira kontratı ya da evin boş olduğunu gösterir belge
- Engelli ya da yaşlı ile aynı evde yaşayan bir firma sahibi bulunuyorsa o kişiye ait geçici vergi beyannamesi
Evde Bakım Maaşı Ne Zaman Bağlanır?
Tüm belgeleri eksiksiz bir şekilde teslim ettikten sonra geriye sadece beklemek kalıyor. Zira sağlık yetkilileri evinizi ziyaret ederek engelli ya da yaşlı bireyi tetkik ederek bir rapor hazırlıyorlar. Bundan sonra da başvuru tarihinizden itibaren 3-6 ay içerisinde onay gelmesini bekliyorsunuz.
Evde Bakım Maaşı Ne Kadar?
Bakıma muhtaç olan engelli yahut yaşlılara bakan aile bireylerine ödenen bir ödenek olan evde bakım parası, sosyal devletin gerekliliği olarak ödenmektedir. Bununla birlikte 2016 senesinde 924 TL olan bu aylık, 2017 senesinde gelen %8’den fazla zam ile 1027 TL’ye kadar çıkmıştı. 2018 senesinin ilk ayında gelen zamla 1068 TL’ye kadar çıkan yaşlı bakım maaşı, temmuz ayında tekrar zamlanarak 1105 liraya yükselecek. Öte yandan 2019 senesinin ocak ayında söz konusu maaş 1149 TL, 2019’un temmuzunda da 1207 TL’ye kadar artmış olacak. Bugüne kadar toplamda yarım milyondan fazla kişinin mezkûr maaştan yararlandığı düşünülmektedir. Devlet kasasından çıkan maaş miktarı toplamı ise 4 milyar lirayı aşmış durumda. İfade etmekte fayda var ki, yaşlı bakım aylığı yaşlıya değil, bizzat ona bakan kişiye her ay düzenli olarak verilmektedir. Evde bakım maaşları PTT şubelerine yatmaktadır.
