Türkiye’nin gelişmiş bankacılık sistemi içerisinde köklü kuruluşları da bulunmaktadır. Bunlardan biri de Türkiye İş Bankası’dır. Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte başlayan ekonomi devriminin içerisinde bir hamle olarak kurulan bu Türkiye İş Bankası ortaklık yapısı günümüzde çokça merak edilmektedir. Birçok birey, İş Bankası’nın sahibi kim diye merak etmekte ve konuyu araştırmaya çalışmaktadır. Tarafımıza iletilen birçok soru da, bu yazımızda yanıtlanacaktır.
Makale İçeriği
Türkiye İş Bankası Ne Zaman Kuruldu?
Kurtuluş Savaşı’ndan çıkmış olan Türkiye, Mustafa Kemal Atatürk‘ün önderliğinde sivil devrimlere hazırlanmaya başladı. Bunun ilk aşaması olarak da ekonomi belirlendi. Böylece 17 Şubat ilâ 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir Birinci İktisat Kongresi toplandı. Bu kongrenin amacı, ülkenin ekonomik olarak atması gereken adımları belirlemekti ve kongrenin ilgi çekici yanıysa, henüz cumhuriyet dahi ilân edilmeden önce toplanmış olmasıydı. Bu kongreden sonra Atatürk’ün talimatları doğrultusunda ülkenin ilk ulusal bankası olarak Türkiye İş Bankası, 26 Ağustos 1924 tarihinde kurulmuş oldu. Türkiye İş Bankası’nı kim kurdu sorusunun cevabı ise merak edilir bir konudur. Bankanın ilk genel müdürü de daha sonra başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı yapacak olan Celal Bayar’dır. Banka, kurulduğu zaman otuz yedi çalışanı ve iki şubesi ile faaliyet gösterir. Nominal sermayesi bir milyon lira olan bankaya 250 bin lirayı da Mustafa Kemal Atatürk verir.
Türkiye İş Bankası Ortaklık Yapısı Nasıldır?
Banka, kurulduğu tarihten itibaren halk için çalışan bir yapıya sahiptir. Bu nispetle kurduğu Munzam Sandığı, banka personeli ve emeklilerinin de şirkete ortak olmalarını sağlamıştır. Böylece kolektif sermayede inanılmaz bir başarı örneği gösterilmiştir. Buna göre Merkez Kayıt Kuruluşu verilerine Türkiye İş Bankası’nın ortaklık yapısı şu şekildedir:
| Ortak | Pay |
| İş Bankası Munzam Sandığı Vakfı | %39,95 |
| Halka Arz Edilen Pay | %31,96 |
| Atatürk’ün Hisseleri | %28,09 |
Tabloda görülen Atatürk’ün hisseleri, kendi vasiyetinden ötürü Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tarafından temsil ediliyor. Ayrıca hisselerin temettü gelirleri de, vasiyet doğrultusunda Türk Tarih Kurumu ile Türk Dil Kurumu tarafından paylaşılmaktadır. Bankanın piyasa değeri de 32 milyar 183 milyon 485 bin 800 lira olarak hesap edilmiştir. Buna göre, İş Bankası’nın sahibi kim sorularına da cevap vermiş oluyoruz. Zira Türkiye İş Bankası ortaklık yapısına göre bankaya sahip olanlar, halka arz edilmiş hisse paylarını alanlar, Cumhuriyet Halk Partisi ve bankanın kendi çalışanları olarak ifade edilebilir.
Türkiye İş Bankası Munzam Sandığı Vakfı Nedir?
Ortaklık tablosuna göre Munzam Sandık Vakfı, %39,95’lik bir hisse payına sahiptir. Bu vakfı, tamamen bankanın kendi personeli oluşturmaktadır. Hem personel hem de emekli olarak söz konusu vakıftan, elli bin kişiden fazla birey faydalanmaktadır.
Türkiye İş Bankası Devletin mi?
Sıklıkla sorulan bir diğer sual ise, İş Bankası’nın devletin olup olmadığıdır. Buraya kadar verdiğimiz bilgiler doğrultusunda, banka ile devletin herhangi bir ortaklık bağının bulunmadığını söyleyebiliriz. Yani Türkiye İş Bankası, bir kamu bankası değildir.
